موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
به زراعی نهال و بذر
2008-6946
25
2
2009
05
22
تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت برای ارقام گندم نان (.Triticum aestivum L) دارای تیپ های رشد متفاوت در نیشابور
117
135
FA
احمد
جعفرنژاد
ajafarnzhad@yahoo.com
10.22092/sppj.2017.110368
به منظور تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت ارقام گندم دارای تیپ های رشد متفاوت آزمایشی در سه تاریخ کاشت 20 مهر، 15 آبان و 10 آذر با شش رقم گندم پیشتاز و مرودشت (بهاره)، توس و الوند (بینابین)،MV17 و الموت (زمستانه) به صورت کرت های خرد شده در سه تکرار، طی دو سال زراعی 84-1382 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی نیشابور اجرا شد. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد اثر تاریخ کاشت بر تعداد سنبله در مترمربع، وزن تک دانه، ارتفاع بوته و تعداد روز تا ظهور سنبله معنی دار بود، ولی اثر آن بر میانگین عملکرد دانه معنی داری نبود، که علت اصلی آن شرایط آب و هوایی متفاوت دو سال آزمایش بود. اثر متقابل سال × تاریخ کاشت بر عملکرد دانه معنی دار بود (P < 0.05)، به طوریکه در سال اول ، بیشترین عملکرد دانه در تاریخ کاشت اول (8804 کیلوگرم در هکتار) و سال دوم در تاریخ کاشت سوم (7707 کیلوگرم در هکتار) ثبت شد. افت شدید دمای هوا در فروردین ماه سال دوم آزمایش به کمتر از 7- درجه سانتیگراد به کشت های دیر، به دلیل عدم برخورد مراحل حساس نموی، در مقایسه با کشت زود خسارت کمتری وارد شد و در نتیجه درصد کاهش عملکرد نیز کمتر بود. اثر متقابل تاریخ کاشت × رقم معنی دار بود (P < 0.01)، بنابراین واکنش تیپ های مختلف گندم به تاریخ کاشت متفاوت بود. بطوریکه با تاخیر در کاشت، عملکرد ارقام زمستانه بیشتر (12 درصد) از ارقام بینابین و بهاره کاهش یافت که دلیل اصلی آن کاهش تعداد سنبله در واحد سطح بود. البته بخشی از کاهش عمکرد دانه با افزایش وزن هزار دانه جبران شد. نتایج این تحقیق نشان داد مناسب ترین تاریخ کاشت تیپ های زمستانه اواسط مهر و تیپ های بهاره نیمه اول آبان بود. در شرایط مناطق معتدل مانند نیشابور تیپ های بهاره از عملکرد بیشتری نسبت به ارقام زمستانه و بینابین برخوردارند و برای حصول به حداکثر تولید، کشت این نوع ارقام توصیه می شود.
گندم,تیپ رشد,تاریخ کاشت,عملکرد دانه,وزن هزار دانه
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110368.html
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110368_d745952ec20723a42aff090c208f29b3.pdf
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
به زراعی نهال و بذر
2008-6946
25
2
2009
05
22
بررسی سهم وزن دانه های پایه ای و انتهایی سنبلچه در عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان زمستانه و بینابین
137
151
FA
سیروس
محفوظی
siroosmahfoozi@yahoo.com
سیدشهریار
جاسمی
محسن
اسماعیل زاده مقدم
10.22092/sppj.2017.110369
افزایش عملکرد دانه در ارقام جدید عموما از طریق افزایش تعداد دانه و به ویژه دانه های انتهایی (Distal) با وزن کمتر درسنبلچه بوده است. با وجود این دانه های انتهایی به دلیل اندازه کوچک و سبکی وزن نسبت به دانه های پایه ای (Basal) باعث کاهش میانگین وزن دانه اکثر ارقام جدید گندم در زراعت آبی شده است. این تحقیق با هدف بررسی تعیین سهم وزن دانه های پایه ای و انتهایی سنبلچه در عملکرد دانه پنج ژنوتیپ گندم نان زمستانه بر پایه طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دو شرایط آبیاری معمول و قطع آبیاری بعد از گرده افشانی در کرج و اردبیل و به مدت دو سال زراعی 84-1382 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که رقم گاسپارد با عملکرد دانه به میزان 7288 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری معمول بالاترین عملکرد دانه را داشت ولی در شرایط تنش ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه تفاوتی نشان ندادند. تجزیه واریانس مرکب برای صفت دانه های انتهایی و پایه ای در هر دو شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی آخر فصل نشان داد که اثر موقعیت دانه (ژنوتیپ) در سطح احتمال آماری 1% معنی دار بود. در شرایط آبیاری معمول اثر متقابل سال × مکان و در شرایط تنش اثر متقابل مکان × موقعیت دانه (ژنوتیپ) در سطح احتمال آماری 1% معنی دار بودند. میانگین وزن دانه های پایه ای (A, B) در شرایط تنش 38 میلی گرم و در صد سهم آنها در عملکرد دانه 27.5% ولی میانگین وزن دانه های انتهایی C و D به ترتیب 32 و 30 میلی گرم و در صد سهم آنها در عملکرد دانه به ترتیب 23 و 22 درصد بود. در شرایط آبیاری معمول وزن دانه های A، B، C و D به ترتیب 45، 44، 37 و 36 میلی گرم و سهم آنها در عملکرد دانه به ترتیب 28، 27، 23 و 22 درصد بود. در شرایط تنش در ژنوتیپ C-80-10 وزن دانه های پایه ای (40.1 میلی گرم) و دانه های انتهایی (32.3 میلی گرم) بودند که نسبت به ژنوتیپ های دیگر اختلاف کمتری بین وزن دانه های پایه ای و انتهایی وجود داشت و عملکرد دانه این ژنوتیپ در شرایط تنش کاهش کمتری نسبت به شرایط آبیاری در مقایسه با دیگر ژنوتیپ ها داشت و در شرایط آبیاری معمول نیز وزن دانه های پایه ای و انتهایی ژنوتیپ مذکور به ترتیب 48.1 و 39 میلی گرم بود. با توجه به تفاوت ژنوتیپ ها، برای افزایش پتانسیل عملکرد دانه (به ویژه در شرایط تنش خشکی) تحقیقات بیشتری بر روی نقش وزن دانه های انتهایی و پایه ای بر عملکرد دانه در خزانه ژنی گندم پیشنهاد می شود.
گندم,تنش خشکی,دانه های پایه ای,دانه های انتهایی,سنبلچه,پتانسیل عملکرد دانه
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110369.html
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110369_328dd11d173f233a067028f1ca4f1af5.pdf
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
به زراعی نهال و بذر
2008-6946
25
2
2009
05
22
کارآیی کاربرد اسید سالیسیلیک در تحریک نظام دفاع اکتسابی گیاه میزبان علیه بیماری آتشک در سیب و گلابی
153
168
FA
زهرا
قهرمانی
zghahremani@yahoo.com
حمید
عبدالهی
اسلام
مجیدی هروان
غلام رضا
صالحی جوزانی
10.22092/sppj.2017.110370
باکتری عامل بیماری آتشک (Erwinia amylovora) به طور طبیعی نظام دفاع اکتسابی گیاه میزبان را تحریک می کند، لیکن تا کنون کارآیی تحریک مصنوعی این نظام دفاع اکتسابی گیاه میزبان علیه بیماری آتشک در کاهش بروز خسارت کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق به منظور بررسی اثر تحریک این نظام دفاع اکتسابی گیاه میزبان علیه بیماری آتشک با استفاده از اسید سالیسیلیک بر روی شدت و زمان نکروز حاصل از عامل بیماری در ژنوتیپ های مختلف درخت سیب (.Malus domestica Borkh) و گلابی (Pyrus communis L.) با حساسیت های متفاوت به بیماری انجام شد. به این منظور پایه های سیب MM-111 (متحمل) و MM-106 (نیمه حساس) و ارقام گلابی هاروسوئیت (Harrow Sweet) (متحمل) و اسپادونا (Spadona) (نیمه حساس) بوسیله کشت ساقه آنها در محیط درون شیشه مستقر و پرآوری شدند. ارزیابی شدت بیماری با استرین Ea273 باکتری عامل بیماری آتشک به صورت کشت توام با آلوده سازی تحتانی انجام شد. تیمارهای اسید سالیسیلیک شامل دو گروه تیمارهای غلظتی (0.05، 0.1، 0.5، 1، 2، 5 و 10 میلی گرم در لیتر و صفر بعنوان شاهد) و زمانی (1، 3، 5 و 7 روز قبل از کشت توام و تیمار همزمان بعنوان شاهد) بودند. تاثیر سالیسیلیک اسید روی بروز بیماری با شاخص های سرعت پیشرفت نکروز، تعداد میانگره های آلوده شده و تغییرات pH محیط رشد در یک دوره 240 ساعته پس از مایه زنی بررسی شد. داده ها نشان داد که اسید سالیسیلیک در درخت سیب نه تنها قادر به مهار بیماری نشد، بلکه توسعه بیماری را تشدید کرد، در حالیکه در گلابی میزان آلودگی بیماری بطور معنی داری کاهش یافت. مقایسه نتایج تیمارهای زمانی و غلظتی نشان دهنده کارآیی بیشتر تیمارهای زمانی زود هنگام در کاهش آلودگی بیماری در گونه گلابی است. نتیجه گیری می شود که اثر متقابل نظام دفاع اکتسابی گیاه میزبان با باکتری در دو گونه سیب و گلابی متفاوت می باشند و فقط در گلابی ساز و کار نظام دفاع اکتسابی می تواند بعنوان راهبردی موثر در مدیریت و کاهش خسارت بیماری مدنظر قرار گیرد.
آتشک,نظام دفاع اکتسابی,سیب,گلابی,اسید سالیسیلیک
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110370.html
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110370_1127292d3b8f71b45ab1e81673ea359f.pdf
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
به زراعی نهال و بذر
2008-6946
25
2
2009
05
22
ارزیابی تحمل به خشکی و گرما در دو رقم کلزا (.Brassica napus L)
169
181
FA
ابوالفضل
فرجی
10.22092/sppj.2017.110371
به منظور ارزیابی تحمل به تنش خشکی و گرما در ارقام جدید کلزا، آزمایشی در دو سال زراعی 86-1384 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو شرایط آبیاری تکمیلی و دیم بر روی دو رقم هایولا 401و آرجی اس 003 و در تاریخ های مختلف کاشت اجرا شد. نتایج نشان داد که در تمام شرایط در تیمارهای تنش و بدون تنش، عملکرد دانه و درصد روغن هیبرید هایولا 401 به طور قابل توجهی بیشتر از رقم آرجی اس 003 بود. میانگین عملکرد دانه هایولا 401 و آرجی اس 003 به ترتیب در شرایط بدون تنش 4455 و 3480 کیلوگرم در هکتار، تنش خشکی 3718 و 2994 کیلوگرم در هکتار، تنش گرما 583 و 340 کیلوگرم در هکتار و تنش همزمان خشکی و گرما 349 و 217 کیلوگرم در هکتار بود. میانگین درصد روغن هیبرید هایولا 401 و رقم آرجی اس 003 نیز به ترتیب در شرایط بدون تنش 44.0 و 42.3 درصد، تنش خشکی 42.3 و 40.4 درصد، تنش گرما 32.5 و 27.7 درصد و تنش همزمان خشکی و گرما 31.2 و 29.4 درصد بود. بر اساس شاخص های تحمل به تنش، تحمل به تنش های خشکی، گرما و همزمان خشکی و گرما در هایولا 401مناسب تر از آرجی اس 003بود. بنابراین برای مناطق با تنش گرما و خشکی انتهای فصل رشد، هیبرید هایولا 401مناسب تر از رقم آرجی اس 003 می باشد و برای کشت در آن مناطق توصیه می شود.
کلزا,تنش گرما,تنش خشکی و شاخص های تحمل به تنش,عملکرد دانه,درصد روغن
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110371.html
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110371_6aff70a96b651d3f341289c5c75499fb.pdf
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
به زراعی نهال و بذر
2008-6946
25
2
2009
05
22
بررسی اثر کاربرد باکتری های افزاینده رشد گیاه بر ظهور و استقرار گیاهچه و عملکرد دانه دورگ های دیررس ذرت در مزرعه
183
206
FA
آیدین
حمیدی
hamidi-aidin@yahoo.com
رجب
چوکان
احمد
اصغرزاده
مجید
دهقان شعار
امیر
قلاوند
محمدجعفر
ملکوتی
10.22092/sppj.2017.110372
باکتری های افزاینده رشد گیاه نقش مهمی در مدیریت پایدار حاصلخیزی و تولید بوم نظام های زراعی دارند. به منظور بررسی اثر باکتری های ازوتوباکتر کروکوکوم، آزوسپیریلوم برازیلنس، آزوسپیریلوم لیپوفروم و سودوموناس فلورسنس بر ظهور و استقرار گیاهچه و عملکرد دانه دورگ های ساده دیررس ذرت 700، 704 و دورگ امیدبخش B73×K18، پژوهشی در سال های 1383 و 1384 در مزرعه 400 هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. تیمارهای تلقیح جداگانه بذر دورگ ها با هر باکتری، مخلوطی از دو و سه جنس باکتری و عدم تلقیح (شاهد) و صفات بررسی شده، درصد اولیه و نهایی ظهور، زمان ظهور 50 درصد، زمان نهایی و میانگین زمان ظهور گیاهچه، سرعت ظهور و سرعت تجمعی ظهور گیاهچه، شاخص ظهور گیاهچه، ارتفاع و سطح برگ، وزن خشک بوته و شاخص بنیه گیاهچه در مزرعه (30 روز پس از کاشت) و عملکرد دانه در هکتار بودند. نتایج نشان داد که کلیه صفات تحت تاثیر دورگ های ذرت و باکتری ها قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مایه تلقیح مخلوط سه جنس باکتری سبب بیشترین افزایش درصد و سرعت ظهور گیاهچه و صفات مرتبط و عملکرد دانه دورگ ها شد به طوری که موجب 8 درصد ظهور نهایی و سرعت ظهور گیاهچه و 6 درصد شاخص ظهور گیاهچه را افزایش داده و تلقیح بذر دورگ 700 با باکتری های سه جنس در سال دوم با عملکرد دانه 18711 کیلو گرم در هکتار نسبت به شاهد 32 درصد افزایش یافت و به ترتیب مایه تلقیح دارای دو باکتری ازوتوباکتر کروکوکوم و سودوموناس فلورسنس و تلقیح جداگانه بذر با هر یک از آن ها تاثیر بیشتری داشت. همچنین دورگ 704 بیش از دیگر دورگ ها تحت تاثیر مثبت این باکتری ها قرار گرفت و دورگ های B73×K18 و 700 در مرتبه های بعدی قرار داشتند. بررسی رابطه صفات نیز همبستگی بالای آن ها را مشخص ساخت. بنابراین، بر اساس نتایج این پژوهش این باکتری ها تاثیر قابل ملاحظه ای در افزایش میزان و سرعت ظهور و بنیه گیاهچه و عملکرد دانه دورگ های ذرت دیررس مورد مطالعه در شرایط مزرعه داشتند.
دورگ های دیررس ذرت,باکتری های افزاینده رشد گیاه,ظهور و استقرار گیاهچه,عملکرد دانه
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110372.html
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110372_3a85c562a3cab34848986f02a7546066.pdf
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
به زراعی نهال و بذر
2008-6946
25
2
2009
05
22
اثر کم آبیاری در مراحل مختلف فنولوژیکی رشد و نمو میوه بر عملکرد بادام رقم مامایی
207
227
FA
رحیم
علیمحمدی
مریم
تاتاری
mtatari@gmail.com
سیداصغر
موسوی
asgharmousavi@yahoo.com
10.22092/sppj.2017.110373
به منظور بررسی اثر کم آبیاری در طی مراحل مختلف فنولوژیک ی رشد و نمو میوه بر عملکرد بادام رقم مامایی، این پژوهش به صورت چهار آزمایش جداگانه انجام شد. تیمارها کم آبیاری در هر آزمایش شامل T1 ( آبیاری کامل باتوجه به نیاز آبی گیاه، %100= ETc )، T2 ( آبیاری با 80 در صد نیاز آبی گیاه ، %80= ETc )، T3 ( آبیاری با 40 درصد نیاز آبی گیاه ، %40= ETc ) و T 4 (بدون آبیاری) بودند. تیمارهای کم آبیاری در آزمایش اول، از زمان تمام گل تا 60 روز پس از آن، در آزمایش دوم از 60 روز تا 90 روز پس از تمام گل و در آزمایش سوم از 90 تا 150 روز پس از تمام گل (زمان برداشت)، هر یک به طور جداگانه در قالب بلوکهای کامل تصادفی در دو سال زراعی اعمال شدند. در آزمایش چهارم که در قالب آزمایش کرتهای خرد شده اجرا گردید، مراحل مختلف فنولوژیکی رشد و توسعه میوه شامل مراحل رشد میوه، رشد مغز، دوره قبل از برداشت و دوره پس از برداشت، به عنوان کرتهای اصلی و تیمارهای کم آبیاری به عنوان کرتهای فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تیمارهای کم آبیاری در آزمایش اول (مرحله رشد میوه) باعث کاهش معنیدار اندازه میوه و افزایش ریزش میوه و در آزمایش دوم (مرحله رشد مغز) باعث کاهش وزن تر میوه و وزن تر و خشک مغز گردید، اما در آزمایش سوم تاثیر معنیداری بر خصوصیات میوه و مغز نداشت. در آزمایش چهارم، با کاهش آب آبیاری میزان تراکم گل و درصد تشکیل میوه اولیه و نهایی کاهش یافت و در نهایت باعث کاهش عملکرد محصول در سال بعد گردید. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که کم آبیاری در مراحل سوم و چهارم (مراحل قبل از برداشت و بعد از برداشت) بیشترین تأثیر را بر کاهش میزان گلدهی سال بعد داشت.
بادام,کم آبیاری,مراحل فنولوژیکی,رشد و نمو میوه,عملکرد
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110373.html
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110373_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
به زراعی نهال و بذر
2008-6946
25
2
2009
05
22
اثر کاربرد بنزیل آدنین و جیبرلین بر تولید ساقه رونده و برخی صفات رویشی در سه رقم توت فرنگی
229
244
FA
علی
مومن پور
تکتم السادات
تقوی
مجتبی
مهربانیان
10.22092/sppj.2017.110374
اثر کاربرد بنزیل آدنین و جیبرلین بر تولید ساقه های رونده و مقایسه برخی صفات رویشی در سه رقم توت فرنگی در دو آزمایش جداگانه و در دو سال متوالی 1385 و 1386 در آزمایشگاه ها و گلخانه های علوم باغبانی دانشگاه تهران بررسی شد. در سال اول (1385)، آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور رقم و تیمار هورمونی و با سه تکرار انجام شد. رقم های توت فرنگی شامل پاجارو، کوئین الیزا و پاروس و تیمارهای هورمونی شامل تیمار شاهد (صفر پی پی ام) و تیمار مخلوط بنزیل آدنین 1200 پی پی ام و جیبرلین 300 پی پی ام بود که در دو نوبت اردیبهشت و تیرماه روی گیاهان محلول پاشی شد. در سال دوم (1386)، آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور رقم و تیمار هورمونی و در پنج تکرار انجام شد. رقم های توت فرنگی همان ارقام آزمایش سال اول بود و تیمارهای هورمونی در پنج سطح بودند. در سال اول اثر تیمار هورمونی روی هیچ یک از صفات معنی دار نشد. در سال دوم نتایج نشان داد اثر تیمار هورمونی بر همه صفات اندازه گیری شده معنی دار بود. بیشترین تعداد کل گیاهان دختری با تیمار هورمونی دوم شامل مخلوط بنزیل آدنین 1200 پی پی ام و جیبرلین 300 پی پی ام محلول پاشی شده روی گیاهان در اردیبهشت ماه به دست آمدند. قطر طوقه این گیاهان معادل 6.15 میلی متر بود که در محدوده استاندارد برای نشاء توت فرنگی قرار دارد. این تیمار به دلیل تولید حداکثر گیاهان دختری با قطر استاندارد به عنوان بهترین تیمار معرفی می شود، همچنین بیشترین تعداد ساقه های رونده در هر گیاه مادری و بیشترین قطر گیاهان دختری نیز با تیمار هورمونی شاهد ( صفر پی پی ام) بدست آمدند.
توت فرنگی,بنزیل آدنین,جیبرلین,ساقه رونده,گیاهان دختری
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110374.html
https://sppj.areeo.ac.ir/article_110374_6fa89687e3e3bd45808f5fb3de19f712.pdf