اثر زمان کاشت و سطوح مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی کتان روغنی (.Linum usitatissimum L)

نویسندگان

چکیده

به منظور بررسی اثر زمان کاشت و سطوح مختلف نیتروژن بر خصوصیان کمی وکیفی کتان روغنی، آزمایشی به صورت کرت خرد شده در قالب بلوک های کاملا تصادفی، در چهار تکرار و در طی دو سال زراعی 85-1384 و 86-1385 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی یاسوج اجرا شد. پنج زمان کاشت طوری انتخاب شدند که در آن زمان ها، دمای خاک در عمق دو سانتی متری به ترتیب 4، 6، 10، 8 و 12 درجه سانتی گراد بود (به ترتیب مصادف با بیستم اسفند، اول فرروردین، دهم فروردین، بیستم فروردین و اول اردیبهشت) در کرت های اصلی منظور شدند. در کرت های فرعی چهار سطح کود شامل شاهد (بدون کود)، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از منبع اوره قرار داده شدند که %50 به آن هنگام کاشت و 50% به صورت سرک مصرف شد. نتایج تجزیه مرکب دو ساله داده های آزمایش نشان داد که با تاخیر در کاشت، ارتفاع گیاه، تعداد شاخه فرعی، تعداد میوه، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، شاخص سطح برگ، ماده خشک، سرعت رشد محصول و درصد روغن به طور معنی داری کاهش یافت. مصرف 100 کیلو گرم در هکتار نیتروژن خالص بر ارتفاع گیاه، تعداد شاخه فرعی، تعداد میوه، عملکرد دانه، شاخص سطح برگ، ماده خشک و سرعت رشد محصول افزایش معنی داری داشت. تاریخ کاشت اول با 1801.12 کیلو گرم در هکتار بیشترین و تاریخ کاشت پنجم با 760.48 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه را تولید کرد. بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه در تیمارهای 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و شاهد به ترتیب 1895.22 و 1351.87 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین میزان روغن (34.6 درصد) در تاریخ کاشت اول به دست آمد. تاریخ کاشت اول با 52.38 درصد بیشترین و تاریخ کاشت پنجم با 50.58 درصد کمترین اسید چرب لینولنیک را تولید کرد. تاریخ کاشت بر اسیدهای چرب اولئیک و لینولئیک اثر معنی داری نداشت. بیشترین مقدار اسید چرب لینولنیک (52.64 درصد) و اسید چرب لینولئیک (15.36 درصد) با مصرف 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و بیشترین مقدار اسید اولئیک (20.59 درصد) بدون مصرف کود نیتروژن به دست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Sowing Time and Different Nitrogen Levels on Quantitative and Qualitative Charecteristics of Oil Flax (Linum usitatissimum L.)

نویسندگان [English]

  • M. M. Rahimi
  • G. Nour Mohamadi
  • A. Aeinehband
  • I. Afshar
  • G. Moafpourian
چکیده [English]

In order to investigate the effects of sowing time and different nitrogen levels on quantitative and qualitative characteristics of oil flax, an experiment was performed in split plot in form of randomized complete block design, in four replications during 2005-2006 and 2006-2007 cropping seasons in Yasuj Agricultural Research Station. Five sowing times as the main plots were 4,6,8,10,12 on the basis of planting depth temperature, and four fertilizer levels as subplots were 0, 50, 100 and 150 kgha-1 pure N from urea source that 50% was used at the time of sowing and 50% as top-dressing. The results of combined analysis of data indicated that with delay in sowing decreased plant height, number of branches, number of fruits, grain yield, 1000 seed weight, leaf area index, dry matter, crop growth rate and oil percentage significantly. The use of 100kgha-1 pure N significantly increased plant height, number of branches, number of fruits, grain yield, leaf area index, dry matter and crop growth rate. The first sowing time with 1801.12 kgha-1 had the highest and the fifth sowing time with 760.48 kgha-1 the lowest seed yield. The highest and lowest seed yield in 100kgha-1 pure nitrogen treatment were 1895.22 and 1351.87 kgha-1, respectively. The highest oil yield (34.6%) obtained in the first sowing time. The first sowing time with 52.38% produced the highest and the fifth sowing time with 50.58% produced the lowest acid linolenic. Sowing time had no significant effect on acid oleic and acid linoleic. The highest acid linolenic 52.64% and acid linoleic 15.36% were obtained by the use of 150kgha-1 pure nitrigen and the most acid oleic 20.59% were obtained in the treatment without use of nitrogen.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil flax
  • sowing time
  • nitrogen
  • yield
  • Yield components
  • Fatty acid