تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت برای ارقام گندم نان (.Triticum aestivum L) دارای تیپ های رشد متفاوت در نیشابور

نویسنده

چکیده

به منظور تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت ارقام گندم دارای تیپ های رشد متفاوت آزمایشی در سه تاریخ کاشت 20 مهر، 15 آبان و 10 آذر با شش رقم گندم پیشتاز و مرودشت (بهاره)، توس و الوند (بینابین)،MV17 و الموت (زمستانه) به صورت کرت های خرد شده در سه تکرار، طی دو سال زراعی 84-1382 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی نیشابور اجرا شد. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد اثر تاریخ کاشت بر تعداد سنبله در مترمربع، وزن تک دانه، ارتفاع بوته و تعداد روز تا ظهور سنبله معنی دار بود، ولی اثر آن بر میانگین عملکرد دانه معنی داری نبود، که علت اصلی آن شرایط آب و هوایی متفاوت دو سال آزمایش بود. اثر متقابل سال × تاریخ کاشت بر عملکرد دانه معنی دار بود (P < 0.05)، به طوریکه در سال اول ، بیشترین عملکرد دانه در تاریخ کاشت اول (8804 کیلوگرم در هکتار) و سال دوم در تاریخ کاشت سوم (7707 کیلوگرم در هکتار) ثبت شد. افت شدید دمای هوا در فروردین ماه سال دوم آزمایش به کمتر از 7- درجه سانتیگراد به کشت های دیر، به دلیل عدم برخورد مراحل حساس نموی، در مقایسه با کشت زود خسارت کمتری وارد شد و در نتیجه درصد کاهش عملکرد نیز کمتر بود. اثر متقابل تاریخ کاشت × رقم معنی دار بود (P < 0.01)، بنابراین واکنش تیپ های مختلف گندم به تاریخ کاشت متفاوت بود. بطوریکه با تاخیر در کاشت، عملکرد ارقام زمستانه بیشتر (12 درصد) از ارقام بینابین و بهاره کاهش یافت که دلیل اصلی آن کاهش تعداد سنبله در واحد سطح بود. البته بخشی از کاهش عمکرد دانه با افزایش وزن هزار دانه جبران شد. نتایج این تحقیق نشان داد مناسب ترین تاریخ کاشت تیپ های زمستانه اواسط مهر و تیپ های بهاره نیمه اول آبان بود. در شرایط مناطق معتدل مانند نیشابور تیپ های بهاره از عملکرد بیشتری نسبت به ارقام زمستانه و بینابین برخوردارند و برای حصول به حداکثر تولید، کشت این نوع ارقام توصیه می شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of Optimum Sowing Date for Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Cultivars with Different Flowering Habits in Neishabour

نویسنده [English]

  • A. Jafarnezhad
چکیده [English]

To determine the optimum sowing date for bread wheat cultivars of different flowering habits (spring, facultative and winter), a field experiment was conducted in Neishabour in 2003-04 and 2004-05 cropping seasons, using split plot arrangements in a randomized complete block design with three replications. Three sowing dates were assigned to main plots Oct. 12(D1), Nov. 06(D2) and Dec. 01(D3). Six cultivars Pishtaz, Marvdasht (spring), Alvand, Toos (facultative) and Alamoot, MV17 (winter type) were randomized in sub-plots. Results of combined analysis of variance showed no significant differences for grain yield in different planting dates. However simple analysis of variance showed that in first year D1 produced more grain yield (8804 kg/ha) and in second year D3 was of higher grain yield (7707 kg/ha), due mainly to air temperatures below zero (-7 ° C) in spring in second year, and severe damages imposed to early sowing date. With delay in sowing date, grain yield of winter cultivars decreased more than others, because spikes/m2 decreased, however, 1000GW slightly increased. Honce, latter component contributed to increase in grain yield. Optimum sowing date for winter and spring wheat was determined as early October and early November, respectively. In conlusion, spring type cultivars are recommended in Neishabour for best performance, because they produce higher grain yield in comparison to winter type.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bread wheat
  • Flowering habit
  • sowing date
  • Grain yield and Thousand grain weight