بهبود ریشه‌زایی و سازگاری گیاهچه‌های کشت بافتی زیتون زرد با استفاده از باکتری Agrobacterium rhizogenes و قارچ Trichoderma harzianum

نویسندگان

چکیده

این پژوهش به منظور دستیابی به حداکثر ریشه‌زایی در ریزقلمه‌های تولید‌شده از مرحله شاخه‌افزایی توسط
باکتری اگروباکتریوم رایزوژنز Agrobacterium rhizogenes، در رقم زیتون زرد با هدف ریزازدیادی تجاری آن انجام شد. تاثیر باکتری بر درصد ریشه‌زایی، میزان کالوس‌دهی در قاعده ریز‌قلمه و شاخص کیفی رشد گیاهچه‌های تولیدی در زمان‌های 2 و 4 هفته پس از کشت ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تلقیح ریزقلمه‌ها با باکتری همراه با کاربرد یک میلی‌گرم در لیتر هورمون IBA در محیط کشت اثر بسیار معنی‌داری بر درصد ریشه‌زایی و کاهش میزان کالوس‌دهی داشت. بالاترین درصد ریشه‌زایی (70%) مربوط به تیمار تلقیح شده با باکتری یک ماه پس از کشت بدست آمد در حالی که در تیمار شاهد درصد ریشه‌زایی 30% بود. کمترین میزان کالوس‌دهی (7/46%) در تیمار تلقیح شده با باکتری حاصل شد در حالی که در تیمار شاهد 100% نمونه‌ها دارای کالوس بودند. القای ریشه‌ها در قاعده ریز‌قلمه‌ها بدون تولید کالوس یا با کالوس کمتر در مراحل انتقال به خاک و سازگاری به شرایط برون شیشه یک مزیت محسوب می‌شود. در این تحقیق تیمار تلقیح شده با باکتری ضمن القای درصد ریشه‌زایی بالاتر به میزان قابل توجهی کالوس کمتری در مقایسه با نمونه‌های شاهد تولید کردند. در مرحله سازگاری آلوده‌کردن ریشه‌های گیاهچه‌ها با قارچ Trichoderma harzianum موجب افزایش چشمگیری در تعداد ریشه در هر گیاهچه (8/11) و طول ریشه‌ها (3/215 میلیمتر) نسبت به تیمار شاهد با میانگین 7/2 ریشه و 60 میلیمتر طول در چهار هفته پس از کاشت شد. بنابراین به دلیل اثر تحریک‌کنندگی این قارچ می‌تواند به عنوان میکروارگانیسم توسعه‌دهنده نظام ریشه‌ای گیاه در مراحل اولیه رشد و سازگاری گیاهچه‌های کشت بافتی زیتون در شرایط برون شیشه‌ای مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Improvement of Rooting and Aclimatization of Tissue Cultured Plantlets of Olive (Olea europaea L. cv. Zard) by Agrobacterium rhizogenes and

نویسندگان [English]

  • A. Irannezhad
  • A. Vatanpour Azghandi
  • H. Rahnama
  • N. Jaliani
  • R. Bozorgipour
چکیده [English]

To improve rooting of micro cutting produced in shoot proliferation stage of an Iranian native olive cultivar, Zard, with the aim of developing a commercial micro-propagation protocol, by using Agrobacterium rhizogenes and Trichoderma harzianum this research was carried out. Effect of A. rhizogenes was evaluated on rooting percentage, amount of callus formation at the base of micro cutting and plantlet growth quality index, 2 and 4 weeks after culture. Results showed that inoculation of micro shoots with bacterium in association with 1.0 mg/I IBA in the culture medium had significant effect on rooting percentage and reducing the amount of callus formation. The highest rooting (70%) was obtained in inoculated treatment 4 weeks after culture while only 30% rooting was observed in control treatment. Regarding callus formation, the lowest amount (46.6%) was produced in bacterial inoculated as compared to 100% in the control treatment. Root induction at the base of micro-shoots without or with less callus formation is an advantage during transferring to in vivo conditions and acclimatization. It was revealed that inoculation with A. rhizogenes greatly increased rooting, reduced callus formation considerably as compared to control. In acclimatization stage, infected roots of plantlet with T. harzianum showed increases in number of roots produced on each plant (11.8) and root length (215.3 mm) as compared with control (2.7 and 60 mm respectively). Therefore, due to the stimulating effects, this fungus can be used for root initiation and development at the early stages of growth and acclimatization of olive micro-propagated plantlets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Olive
  • rooting
  • Callus formation
  • Micro-cuttings and Micropropagation