اثر تاریخ کاشت بر روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) در گرگان

نویسندگان

چکیده

  به منظور مطالعه اثر تاریخ کاشت بر روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه دو رقم گندم نان آزمایش مزرعه‌ای به مدت دو سال زراعی (86-1384) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان به اجرا در آمد. این آزمایش با استفاده از طرح کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تاریخ‌های کاشت در کرت‌های اصلی در چهار سطح شامل: 10آذر، 30 آذر، 20 دی و 10 بهمن و ارقام گندم در کرت‌های فرعی در دو سطح شامل مغان 3 و آرتا کشت گردیدند. میانگین دمای روزانه خاک در تاریخ‌های کاشت موردنظر به ترتیب 14، 11، 6 و 4 درجه سانتی‌گراد بود. تجزیه واریانس‌ داده‌ها نشان داد که اثر سال بر عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبله در واحد سطح، روز تا سنبله‌دهی، روز تا رسیدن و مقدار درجه-روز رشد تا سنبله‌دهی معنی‌دار بود. کلیه صفات مورد بررسی (به جز تعداد دانه در سنبله) تحت اثر تاریخ کاشت قرار گرفتند. بیشترین عملکرد بیولوژیک (14415 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 10 آذر (با درجه-روز رشد = 2247) بدست آمد. بیشترین عملکرد دانه (4480 کیلوگرم در هکتار) نیز در تاریخ کاشت 10 آذر بدست آمد. در تاریخ کاشت‌های دیر هنگام به علت مواجه شدن گیاه با گرمای آخر فصل و دمای پائین خاک در زمان کاشت، عملکرد دانه کاهش یافت. ارقام گندم نیز از نظر عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه تفاوت معنی‌دار داشتند. رقم مغان3 با میانگین 4324 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بالاتری تولید نمود و با رقم آرتا اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد داشت. در این بررسی مناسب‌ترین تاریخ کاشت 10 آذر و میانگین دمای خاک 14 درجه سانتی‌گراد با 2247 درجه روز رشد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Sowing Date on Grain Yield and Its Components of Two Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Cultivars in Gorgan in Iran

نویسندگان [English]

  • M. Kalateh Arabi
  • F. Sheikh
  • H. Soqi
  • J. Hivehchie
چکیده [English]

To study the effect of sowing date on grain yield and yield components of bread wheat, a field experiment was conducted in Gorgan Agricultural Research Station in two cropping seasons (2005-2006 and 2006-2007). Experimental design was Split-plot arrangements in randomized complete block design with three replications. Main plots were assigned to 4 levels of sowing date: 01 December, 21 December, 10 January and 30 January. Two bread wheat cultivars Moghan 3 and Arta were randomized in sub-plots. The average soil temperature at these sowing dates were 14 º C, 11 º C, 6 º C and 4 º C respectively. Results showed that there were significant differences between two years for biological yield, number of spike per m2, days to heading, days to maturity and GDD to heading. All traits except number of grains per spike were significantly affected by sowing date (different GDD). The highest biological yield (14415 Kg ha-1) was obtained in sowing date 01 December (with 14 º C soil temperature and GDD = 2247 º Cd). The highest grain yield (4480 kgha-1) was also produced in 1st sowing date (01 December). In the late sowing date, grain yield decreased, because of heat stress at the end of season and low soil temperature average at planting date. There were also significant differences between wheat cultivars for grain yield and biological yield. Moghan 3 had higher grain yield (average of 4324 kg/ha) and significantly differed from Arta. In conclusion, suitable sowing date was 01 December with 14 º C soil temperature and GDD = 2247 º Cd.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Growing degree days
  • Soil temperature
  • Biological yield
  • Grain yield and Yield components