اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و اجزاء آن و واکنش به ویروس‌های مهم ذرت در استان فارس در تعدادی از هیبریدهای ذرت خارجی و ایرانی

نویسندگان

چکیده

  عملکرد ذرت در سال‌های اخیر در کشت‌های اول بدلیل تاثیر بیماری‌های ویروسی و در کشت‌های دوم مناطق معتدل استان فارس بدلیل سرمازدگی آخر فصل به شدت کاهش یافته است. برای بهبود تولید ذرت در این استان باید از ارقامی استفاده نمود که طول دوره رسیدگی کوتاهتری داشته باشند. اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و اجزاء آن و واکنش به ویروس‌های مهم ذرت در استان فارس در تعدادی از هیبریدهای متوسط رس خارجی (با منشاء کروواسی- یوگسلاوی و یونان) و هم چنین تعدادی از هیبریدهای دیررس چینی در کشت زود هنگام به همراه هیبریدهای داخلی KSC704 و KSC700 به مدت دو سال (1385 و 1386) در دو آزمایش جداگانه در ایستگاه زرقان استان فارس بررسی شد. در یک آزمایش تعداد 12 هیبرید خارجی با دو شاهد ایرانی بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار و در آزمایش دوم پنج هیبرید چینی به همراه دو هیبرید داخلی به عنوان شاهد در طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار کشت شدند. در آزمایش اول تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی و هیبریدها به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. تجزیه واریانس مرکب داده‌ها در آزمایش اول نشان دادکه اثر سال بر روی اکثر صفات به جز عملکرد دانه معنی‌داربود. اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و اجزای آن مثل تعداد دانه در ردیف و طول دانه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد ولی بر روی تعداد ردیف دانه معنی‌دار نبود. با یک ماه تاخیر در کاشت درصد آلودگی به بیماریهای ویروسی به شدت کاهش یافت و به 1 تا 2 درصد رسید و هیبرید OSSK602 با تولید 10215 کیلوگرم در هکتار دانه با رطوبت 14 درصد بیشترین عملکرد دانه را داشت. در صورتیکه این رقم در تاریخ کشت اول بدلیل درصد بالایی آلودگی به ویروس کوتولگی زبر، عملکرد حدود 6 تن در هکتار داشت. ارقام چینی در آزمایش دوم تحمل خوبی نسبت به ویروس‌ها داشتند و علی‌رغم درصد آلودگی بالا به ویروس دارای عملکرد مناسبی نیز بودند. این بررسی نشان داد که هیبریدهای چینی احتمالاً دارای ژن‌های مقاومت نسبت به ویروس موزاییک ایرانی و تحمل نسبت به ویروس کوتولگی زبر ذرت می‌باشند و می‌توان در برنامه‌های به‌نژادی برای تولید ارقام مقاوم و متحمل به این ویروس‌ها از آنها استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Planting Date on Grain Yield and Its Components and Reaction to Important Maize Viruses in Fars Province in Some Exotic and Iranian Maize Hybrids

نویسندگان [English]

  • A. Estakhr
  • R. Choukan
چکیده [English]

Spring planting of KSC704 maize hybrid in temperate areas of Fars province in Iran is usually infected with maize rough dwarf and Iranian maize mosaic viruses. Cold temperatures also affect summer sown maize cv. KSC704 hybrid late in autumn befor harvest. To evaluate effects of planting dates on exotic medium maturity hybrids with European origin and reaction of Chinese hybrids to important maize viruses in Fars province two separate experiments was carried out. These experiments were conducted using randomized complete block designs (split plot arrangement in the first trial) with four replications in Zarghan field station, Shiraz, Iran, in two growing seasons (2006-2007). Results, in first trial, showed that growing season effect on grain yield was not significant. Planting date had significant effect on grain yield and yield components. One month delay in planting date decreased the viral infection in all hybrids. OSSK602 hybrid had the highest grain yield with 10.2 t/ha. However, this hybrid in first planting date had high viral infection, and grain yield of about 6 ton/ha. In second trial, Chinese maize hybrids showed tolerance to either viruses . Although they showed high viral infection symptoms, but produced reasonable grain yield. Therefore, it was concluded that Chinese maize hybrids have sources of resistance or tolerance to these viruses and could be used in the national maize breeding programs for development of resistant/tolerant maize hybrids.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Maize
  • Hybrid
  • Iranian Maize Mosaic Virus
  • Maize Rough Dwarf Virus
  • Planting date and Grain yield