روند تغییرات عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیکی در ارقام گندم نان بهاره معرفی شده در سال‌های 1387-1330 در ایران

نویسندگان

چکیده

به منظور بررسی روند تغییرات عملکرد دانه، شاخص‌های رشد، کربوهیدرات‌های محلول ساقه و دمای سایه‌انداز در 15 رقم گندم نان بهاره که طی سال‌های 87-1330 معرفی شده‌اند، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-1390 در مزرعه به‌نژادی بخش تحقیقات غلات موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. نتایج نشان داد که روند تغییرات عملکرد دانه طی این سال‌ها افزایشی بود و 35 کیلوگرم در هکتار در هر سال بود. در بین ارقام گندم، بیشترین میانگین عملکرد (5/38 تن در هکتار) به رقم پارسی و کمترین آن (2/81 تن در هکتار) به رقم شعله تعلق داشت. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و شاخص سطح برگ در ارقام مختلف در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی‌دار داشتند. ارقام جدید در مقایسه با رقم‌های قدیمی، زودتر به شاخص سطح برگ حداکثر رسیدند. همچنین ارقام جدید توانستند حداکثر شاخص سطح برگ را برای مدت زمان بیشتری حفظ کنند. کربوهیدرات‌های محلول ساقه در میانگره اول و دوم در بیشتر ارقام در 14 روز پس از گرده‌افشانی ذخیره شد و سپس به دانه‌های در حال رشد انتقال یافت. مقدار کربوهیدرات‌های ذخیره شده در میانگره دوم بیشتر از میانگره اول بود. دمای سایه‌انداز در مرحله گرده‌افشانی در رقم‌های جدید نسبت به ارقام قدیمی‌تر گندم نان بهاره خنک‌تر بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Trend of Changes in Grain Yield and Some Physiological Traits in Spring Bread Wheat Cultivars Released Between 1951-2008 in Iran

نویسندگان [English]

  • Z. Anet
  • M. Esmailzadeh Moghaddam
  • A. Kashani
  • F. Moradi
چکیده [English]

To study the trend of changes in grain yield, growth indices, stem soluble carbohydrates and canopy temperature in 15 spring bread wheat cultivars released between 1951-2008 in Iran, a field experiment was carried out using randomized complete block design with three replications in Research Field Station of Seed and Plant Improvement Institute in Karaj, Iran, in 2011-2012 cropping cycle. Results showed that grain yield has increased by 35 kg ha-1 year-1 from 1951 to 2008. The highest grain yield (5.38 kg ha-1) belonged to Parsi a recently released cultivar and the lowest grain yield (2.81 kg ha-1) obtained from Sholeh an old cultivar. Analysis of variance showed that the growth indices crop growth rate (CGR), relative growth rate (RGR) and leaf area index (LAI) were significantly different (P ≤ 0.01) among spring bread wheat cultivars. The modern cultivars research to maximum LAI earlier than older cultivars. The leaf area duration (LAD) was also longer in modern cultivars. Most of cultivars reserved carbohydrates in pedunde and penultimate internode in 14 days after anthesis and then remobilized it to developing grains. The quantity of reserved stem soluble carbohydrates was greater in penultimate internode. Canopy temperature at anthesis stage was cooler in modern cultivars.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spring bread wheat
  • leaf area index
  • Crop Growth Rate
  • Penultimate internode
  • Peduncle and Stem soluble carbohydrate